समभाग संलग्न बचत योजना (ELSS)

समभाग संलग्न बचत योजना (ELSS) या विशेष प्रकारच्या गुंतवणूक योजना असून त्या म्युच्युअल फंडाच्या पुरस्कार्त्यांकडून राबवण्यात येतात. या योजना निरंतर (Open Ended) किंवा बंदिस्त (Closed Ended) या दोन्ही स्वरूपात उपलब्ध आहेत. यामध्ये एकरकमी किंवा जमेल तशी गुंतवणूक करता येते. त्याचप्रमाणे त्यात किमान ₹ ५००आणि कमाल कितीही रकमेची नियोजनपूर्वक गुंतवणूकही (SIP) करता येते. यामध्ये केलेल्या गुंतवणुकीवर ८०/C च्या विहित मर्यादेत सूट मिळते. लाभांश (Dividend) आणि मूल्यवृद्धी (Growth) हे दोन्ही पर्याय उपलब्ध असून या योजनेस लाभांश पुनर्गुंतवणूक (Dividend Reinvestment) हा पर्याय उपलब्ध नाही. या योजनेतील ८०% रक्कम ते अनुकरण करीत असलेल्या इंडेक्समधील वैविध्यपूर्ण (Diversified) अशा समभागात जसे S&P Nifty किंवा S&P Nifty ५०० या इंडेक्समधील समभाग आणि २०% रक्कम डेट, मनी मार्केटमध्ये गुंतवली जाते. (अधिक तपशिलासाठी योजनेचे मागणीपत्र पाहावे.)

सध्या मान्यताप्राप्त निवृत्तीयोजनेची वर्गणी (PF, VPF), राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्र (NSC),सार्वजनिक भविष्य निर्वाह निधी (PPF), विमा हप्ते, गृहकर्ज परतफेड, शैक्षणिक फी, राष्ट्रीय निवृत्तीवेतन योजना (NPS), करबचत मुदत ठेवी (Tax Saving FDR), सुकन्या समृद्धी योजना (SSY), वरिष्ठ नागरिक बचत योजना (SCSS) साधनातील गुंतवणुकीला दीड ते दोन लाख या मर्यादेत आयकर कलम ८०/सी खाली आयकर सवलत मिळते.

म्युच्युअल फंडाच्या गुंतवणुकीसाठी आणि मार्गदर्शन यासाठी संपर्क 

8459775427

यातील काही योजनांचा परतावा (Return) मिळतो तो योजनेच्या प्रकारानूसार करमुक्त असतो किंवा नसतो. त्याचप्रमाणे यातील बहुतेक योजनांचा गुंतवणूक काळ हा किमान पाच वर्षे तरी असतोच. पीएफ, व्हीपीएफ यांना सध्या ८.५५% करमुक्त उतारा मिळत असून त्यांचा गुंतवणूक कालावधी प्रदीर्घ आहे. पीपी एफ व एनएससी मधून मिळणारा उतारा (Return) वार्षिक ८% आहे. यातील एनएससीमधील पहिल्या ४ वर्षात मिळालेले व्याज हे उत्पन्न करपात्र समजले जाते आणि त्याला पुनर्गुंतवणूक केल्याचा फायदा मिळतो, तर अंतिम वर्षात ती होत नसल्याने करपात्र उत्पन्नात मिळवले जाते. पीपीएफमधील उत्पन्न करमुक्त असते, परंतु यातील रक्कम पाच वर्षांहून अधिक काळ अडकून राहते. टॅक्स सेव्हिंग एफडीमधून पाच वर्षांत मिळणारा उतारा ७ ते ७.५% असून तो करपात्र आहे. एनपीएसमधून मिळणारा उतारा हा योजनेनुसार आणि दीर्घ काळ असून त्याची निश्चित अशी हमी नसल्याने ज्यांची दीड लाख गुंतवणूक पूर्ण झाली आहे आणि ज्यांच्याकडे जास्तीचे पैसे आहेत अशा लोकांना पन्नास हजारांची अधिकची करसवलत घेण्यास योग्य आहे.

सुकन्या समृद्धी ही योजना मुलींनी स्वावलंबी व्हावे यासाठी असून त्यातील गुंतवणूक मुलीच्या वयानुसार १४ ते २१ वर्षांपर्यंत अडकून राहते आणि ती संबधित मुलीलाच मिळते. सध्या यातून मिळणारा परतावा ८.५% असून तो करमुक्त आहे, तर एससीएसएस ही योजना सेवानिवृत्त झालेल्या लोकांसाठी असून यातून दर तिमाहीस मिळणारे ८.७% व्याज करपात्र आहे. ही गुंतवणूक पाच वर्ष कालावधीसाठी आहे.

या सर्व योजनांच्या तुलनेत ईएलएसएस ही कोणतीही निश्चित हमी न देणारी योजना आहे. भविष्यात भांडवल उभारणी करण्यासाठी जोखीम स्वीकारण्याची तयारी असलेल्या प्रत्येकास उपयुक्त आहे. या योजनेचा किमान गुंतवणूक कालावधी तीन वर्ष असून हा कालावधी संपला तरी गुंतवणूक काढून घेण्याचे बंधन नसते. यावर मिळणारा डिव्हीडंड त्याचप्रमाणे भांडवली नफा हा प्रतिवर्षी एक लाखांच्या मर्यादेत काही अटींसह पूर्णपणे करमुक्त आहे. moneycontrol या संकेतस्थळावर १ फेब्रुवारी २०१९ रोजी उपलब्ध असलेल्या माहीती प्रमाणे मूल्यांकनानूसार (Top Ranking Scheme) (Top Performing Scheme) चा गेल्या ३ वर्षांचा सरासरी उतारा १५% हून अधिक आहे.

या योजनांत गुंतवणूक करताना निश्चितच धोका आहे, परंतु यातून मिळणारा परतावा पाहिला असता थोडी जोखीम (Calculated Risk) पत्करली, तर अल्पमुदतीत अधिक आकर्षक उतारा भांडवलवृद्धी होण्याची खात्री आहे आणि त्यासाठी अनेक फंडहाऊस कडील आकर्षक योजनांचा पर्याय उपलब्ध आहे. याशिवाय थोडे थांबण्याची तयारी असेल, तर नुकसान होण्याची अजिबात शक्यता नाही. हा दृष्टीकोन ठेवून अशा योजनांचा विचार धाडसी गुंतवणूकदारांनी करावा.

(यात उल्लेख केलेल्या योजना संदर्भासाठी www.moneycontrol.com या संकेतस्थळावरून घेतल्या असून त्या केवळ अभ्यासासाठी आहेत, त्यांची शिफारस केलेली नाही. आपण आपली गुंतवणूक सल्लागाराशी चर्चा करून योजना समजून घेऊन स्वतःच्या जोखमीवर करावी.)